Dalende acceptatie lhbtq is zorgelijk, maar naïve reacties van Kamerleden en COC zijn dat ook (Het Parool)

Al jaren zijn er zorgelijke berichten over de dalende lhbtq-acceptatie, ziet Daan Krahmer. Maar wat valt ertegen te doen? We moeten volgens hem in ieder geval niet blind vertrouwen op het onderwijs en het nieuwe kabinet, zoals nu te veel gebeurt.

Met de legalisatie van softdrugs, euthanasie en het eerste homohuwelijk ter wereld werd Nederland wereldberoemd als progressief land. In Amsterdam signaleert burgemeester Femke Halsema nu ‘een nieuw soort preutsheid‘ onder Amsterdamse jongeren. Van die jongeren accepteert een meerderheid homoseksualiteit niet meer, blijkt uit een recente GGD-monitor. Maatschappelijk lijkt deze tendens nu ook doorgedrongen. Al lijken de goedbedoelde reacties van Kamerleden en het COC wat naïef.

De dalende lhbtq-acceptatie is geen plotselinge gebeurtenis, maar een proces. Al jaren zijn er zorgelijke berichten. Een toename aan grievende opmerkingen, leerlingen die gepest worden door hun leraren en leerlingen die zich onveilig voelen op school. De Vlaamse minister van Onderwijs, Ben Weyts, neemt dit soort berichten ‘met een korreltje zout’. Leerkrachten en scholen zijn echt wel veilig, denkt hij.

Pesterij en bedreiging

Een groot Europees onderzoek laat op 14 mei iets anders zien: het probleem op scholen is ernstig. Ook op Nederlandse scholen. Niet alleen zegt 65 procent (!) van de Nederlandse lhbtq-leerlingen slachtoffer te zijn van pesterij, spot en bedreiging; de situatie in Nederland is hiermee maar twee procentpunten beter dan de situatie in andere EU-lidstaten. Geen wonder dat Nederland al jaren op de Rainbow Europe Index daalt.

Dit beeld laat zich slecht rijmen met het beeld van Nederland als tolerant gidsland. Het land dat in 2001 als eerste het homohuwelijk ondertekende. ‘Veel Nederlanders hechten volgens mij aan het collectieve zelfbeeld van een tolerant gidsland waar discriminatie een ‘incident’ is’, zei Joris Luyendijk vorig jaar tegen Trouw. ‘Je moet iets positiefs prijsgeven, en je krijgt er iets beschamends voor terug.’

Gecensureerde lesboeken

Maar nu lijkt die fase van ontkenning voorbij. Vorige week verschenen twee ingezonden brieven in de Volkskrant: een van vijf Kamerleden, en een van de voorzitter en woordvoerder van COC Nederland. De Kamerleden doen, in het belang van veiligheid en welzijn van lhbtq-jongeren, een beroep op het onderwijs. Ze vragen om meer positieve aandacht voor seksuele gerichtheid en genderdiversiteit in het onderwijs, maar juist in die sector zijn de problemen groot.

In het Nederlandse onderwijs krijgen religieuze lobbygroepen alle ruimte om bij de vier grote educatieve uitgevers – Malmberg, Zwijsen, Noordhoff en ThiemeMeulenhoff – thema’s uit lesboeken te laten censureren. Die lobbygroepen zetten een streep door ‘ver doorgevoerde vormen van emancipatie’. In schoolboeken is daarom iedereen hetero, blijkt uit recent onderzoek. Hoe kan het onderwijs veilig zijn voor lhbtq-jongeren als lhbtq letterlijk niet mag bestaan op Nederlandse scholen?

Het COC kijkt juist naar het nieuwe kabinet Schoof. Lhbtq op scholen houdt ook de formerende partijen bezig. Tijdens de formatiegesprekken wordt zes uur gesproken over de vermeende ‘seksuele indoctrinatie’ op scholen. In het hoofdlijnenakkoord, dat kabinet Schoof nu om gaat zetten in beleid, roepen de vier partijen op tot ‘neutrale’ leraren en ‘neutrale’ seksuele voorlichting. In juni weigeren drie van de vier partijen uit kabinet Schoof – goed voor 64 zetels! – de Europese wet te onderteken die de rechten van queers beschermt. Geert Wilders pauzeerde de formatiegesprekken voor een speech op uitnodiging van Orbán, van de Hongaarse anti-homowet.

Haatcomments

Op 29 juli meldt ook Nu.nl dat de homoacceptatie sterk daalt. Dat zien leraren op scholen. Het is meteen het meest gelezen bericht op de nieuwssite. Bij dit soort berichten worden de comments steeds gebruikt om de haat tegen de ene groep te gebruiken om de integratie en emancipatie van andere (islamitische) minderheden te bemoeilijken. Het bericht van 29 juli is daarom belangrijk. Onderzoekers koppelen nu expliciet harde data over een negatievere houding ten opzichte van lhbtq aan het geluid van influencers als Andrew Tate. Goed dat er nu eindelijk aandacht komt voor de maatschappelijke veranderende onderstroom, maar er is nog een hoop te doen.

Donderdag werd de documentaire Queerkamp uitgezonden. Hierin laten Chris Westendorp en Lucas van der Rhee de gezichten achter de cijfers zien. Op het zomerkamp zien we jongeren, vaak nog op de middelbare school. De documentaire, die invoelend in beeld brengt welk effect uitsluiting en haat op de mentale gezondheid en het zelfbeeld van jongeren heeft, werd liefdevol ontvangen. Ook NOS Stories pakte het op. Toch gebeurde daar iets ongebruikelijks: ‘Vanwege heel veel haatcomments hebben we de mogelijkheid om te reageren deze keer uitgezet’.

Dit artikel verscheen in Het Parool van 10 augustus 2024.