De ‘vergeten’ kerstplaten van Sun Kil Moon
Mark Kozelek is misschien wel de meest productieve artiest op het affiche van Incubate. De 48-jarige singer-songwriter is een artiest van de lange adem en bracht veel werk uit. Met Sun Kil Moon, Jimmy Lavalle, Desertshore en – natuurlijk – zijn succesvolle Red House Painters bracht hij een kleine twintig studioplaten uit. Om nog maar te zwijgen van de hele rits live-registraties. Voor sommige werken, zoals het vorig jaar verschenen Benji, konden de superlatieven niet op. Toch is er rondom zijn fraaie soloconcert op Incubate slechts één plaat bij de merchtafel verkrijgbaar. Niks van Red House Painters, geen concertopname en zelfs niet zijn nieuwste plaat Universal Themes. Het enige wat trots op de toonbank prijkt is een vergeten kerstplaat, vorig jaar december uitgebracht. Oke. Is dit een marketingstunt? Of iets anders? Daans Muziek Blog ging opzoek naar de ‘missing link’ tussen de desbetreffende kerstplaat en het Nederlandse publiek.
Kozelek is bezig met zijn eerste Nederlandse tournee in zijn alweer vijfentwintig jaar durende loopbaan. Ondanks dat hij opvallend vrolijk voor de dag komt (en niemand op botte wijze beledigd) heeft hij ambivalente gevoelens bij het Nederlandse publiek. “It’s fucking mellow” zucht hij halverwege het optreden. Hij is duidelijk ironisch bedoeld. Maar wat was de uitdrukking ook alweer? In elk grapje schuilt een kern van waarheid? Is het Nederlandse publiek daadwerkelijk joviaal en zachtaardig tijdens een optreden van Kozelek? Het aanwezige publiek is in ieder geval respectvol en luistert aandachtig naar de naargeestige troubadour, die als tweede nummer tijdens de set direct een kerstliedje inzet. A capella. Het is een cover van Nat King Cole’s ‘The Christmas Song’, zoals hij die vorige week ook in Groningen en Utrecht speelde. “I’m playing it because I’m feeling it” legt Kozelek uit. Right.
“Je kan niet vroeg genoeg beginnen” lacht het meisje bij de merch als ze mij vragend naar de grote hoeveelheden kerstplaten ziet staren. “Ze zijn ook nog eens heel goed” lacht ze. Zou het? Of hebben we hier met een goede verkoopster te maken? Hoeveel memorabele kerstplaten uit het verleden zijn überhaupt van a tot z de moeite waard? Toch vliegen de kerstplaten na afloop van het sterke optreden als warme broodjes over de toonbank. De stapels cd’s en gelimiteerde rode platen worden met de minuut kleiner. Patrick van Engelen is één van de gelukkige ‘mellow’ bezoekers die naar huis gaat met een speciale editie van ‘Mark Kozelek Sings Christmas Carols’. In September. “Omdat het kan”, lacht van Engelen verontschuldigend met een lichte twinkeling in zijn ogen (foto). Hij was erg te spreken over het optreden van Kozelek op Incubate en noemde de a capella uitvoering van het verdwaalde kerstliedje niet minder dan ‘intens’. “Kozelek weet je meteen te raken. Van de beginnende herfst weet hij je meteen mee te sleuren naar de kerst”.
Na afloop van het concert proberen we verhaal te halen bij Kozelek himself, maar de zanger is nergens te vinden. Zelfs de stagemanager is hem even kwijt. Verdwaald in het – naar eigen zeggen – immense concertgebouw? Of is hij uitgebreid aan het roken? We hebben de hoop al opgegeven tot we de norse zanger per toeval treffen in de foyer van Theaters Tilburg. Hij is een flink verkleinde lading kerstplaten aan het inpakken. Met tegenzin mag ik hem één vraag stellen. Die gaat natuurlijk over het mysterie van de kerstmerch in september. Kozelek kijkt me stoïcijns aan. Hij oogt even intimiderend als rustig. “Oh man” klinkt het. Er valt een korte stilte. Een fractie van een seconde vrees ik voor wat komen gaat. “I left them in Amsterdam last year, man…”. Zijn lichaamshouding spreekt boekdelen. Verder wil hij niet op de vraag ingaan. Slaan we hier een gevoelige snaar aan?
Tijdens zijn concert in TivoliVredenburg, vorige week vrijdag, was Kozelek openhartiger over het Nederlandse kerstplatenincident. Rens Peters, hoofdredacteur van 3voor12/Eindhoven, was bij het concert aanwezig en kan ons er meer over vertellen. “Kozelek vertelde dat hij tijdens zijn tour in december een enorme koffer met kerstplaten meesleepte. Hij was het zo zat om de koffer mee te dragen dat hij ze in Nederland achterliet. Maar nu hij weer terug in Nederland is wilde hij de koffer weer meenemen. Hij wilde dus van die kerstplaten af”.
Jan Kinds, medewerker van de Tilburgse platenzaak Sounds, kan wel lachen om de gestrande kerstplaten in Nederland. Hij wil de gelimiteerde partij kerstplaten zelfs wel overkopen. We leggen zijn verzoek – en een mogelijke oplossing voor de gehate partij kerstplaten – neer bij Kozelek himself. Hij kijkt verbaasd op. Een fractie van een seconde zie je hem denken. Hij verstijft en kijkt me recht in de ogen aan. Nu gaat het komen. Ja. Of. Nee. Toch niet. Je ziet een denkbeeldig dollarteken in ogen van Kozelek verschijnen. Een diepe zucht volgt. “I’ll take them to Canada…”