Timo Lassy en Jukka Eskola: ‘We zijn witte jongens uit het Noorden van Europa, bij de Russische grens. We can still groove!’ (Jazzism)
Finse jazz heeft een duidelijk startpunt. Het begint in 1919, net na de Eerste Wereldoorlog. Finland is dan net onafhankelijk geworden van Rusland. In Finland wordt het verhaal levend gehouden. Timo Lassy en Jukka Eskola dragen daar graag aan bij. ‘Het is belangrijk dat jazzmuziek zich ontwikkelt’, zegt Jukka. ‘Maar het is ook belangrijk om de traditie te respecteren. Onze muziek is onderdeel van een traditie van vreugde, van dansen, van geluk.’
‘Finse Jazz begon in een havenstad, Kotka’, zegt Jukka, ‘anderhalf uur rijden van Helsinki. Daar kwam de boot uit New Orleans aan. De matrozen konden jazz spelen’. ‘Ja’, vult Timo aan. ‘Dat is de reden dat wij spelen. We wilden nu iets uit het Noorden teruggeven aan onze oorsprong, aan New Orleans. Ingrediënten mixen, als een stoofpot.’
Timo is vandaag jarig en op vakantie in Lanzarote. Ook daar speelt hij saxofoon. Trompettist Jukka is thuis, in Helsinki. De twee zijn sinds 1997 bevriend. Hun jazz is onderkoeld maar soms verrassend dansbaar. Geen wonder dat DJ’s hun platen zoeken. Timo werd bijvoorbeeld in 2011 opgepikt door de Duitse DJ Motor City Drum Ensemble, die African Rumble gebruikte als finale van een populaire mix-plaat. Nu slaanJukko en Lassy de handen ineen. ‘We speelden al vaak samen. Maar dit is de eerste keer dat we samen componeren’, zegt Jukka. ‘Timo speelt groot, sterk. Ik voel me thuis als hij speelt.’ Timo lacht. Hij ook.
Met de legende over de matrozen in het achterhoofd, vertrok het duo naar New Orleans, naar de bron van Finse jazzmuziek. ‘Je voelt de geschiedenis in New Orleans’, zegt Jukka. ‘Er zijn grote herenhuizen, zoals in films. De raciale geschiedenis is nooit ver weg. Maar muziek laat verschillen verdampen, muziek verbindt. In een restaurant riep iemand Kom, speel met ons mee! Die ontspannen sfeer past bij ons. Muzieksteden als New York en Los Angeles steken koud bij New Orleans af!’
‘Muziek zit in de poriën van New Orleans’, zegt Timo. ‘Het hele jaar door word carnaval voorbereid.’ Jukka knikt. ’In elke straat en in elke bar wordt live gespeeld. Niet altijd virtuoos, niet altijd doordacht. Mensen spelen gewoon tot ze een groove gevonden hebben. Soms jazz, soms funkier. Het is een levensstijl, samen plezier maken.’
‘We moesten ons wel bewijzen voor de lokale muzikanten’, verhaalt Timo. ’De drummer wilde pas met ons samenwerken toen hij onze stemmen had gehoord. De bassist wilde eerst een gesprek. Het leek wel een sollicitatie. Wij zijn de buitenstaanders. Jazz is daar uitgevonden. Ze zijn terecht trots op de muziek.’
Nordic Stew staat vol opzwepende jazz. ’Diep in mijn hart ben ik een entertainer’, zegt Timo. ‘Als ik speel heb ik geen behoefte om mensen te informeren over mijn persoonlijke lijden. Als alles in de Finse cultuur, is Finse jazz jong. In vergelijking met andere Europeanen zijn Finnen daarom verlegener, stiller. Het zit niet in onze aard om onszelf te verkopen.’ Dan grijnst Timo. ‘Maar we zijn witte jongens uit het noorden van Europa, bij de Russische grens. We can… groove!’
—
De weken na het gesprek dieper in het verleden van Timo Lassy en Jukka Eskola gedoken, die sinds de jaren ’90 muziek uitbrengen. Bijzonder hoe beiden traditionele jazz al in de jaren ’90 en ’00 versmolten met hiphop-samples en dance. Weet zeker dat er in Nederland een publiek te vinden is voor bijgevoegde albums. Voor fans van Madlib, Arthur Verocai, Pharoah Sanders en Four Tet. Niet alles is uitgegeven in Nederland. Dankzij Spotify en YouTube kunnen we er toch van genieten
Dit artikel verscheen eerder in tijdschrift Jazzism (nummer 1 van 2024)